Koelsysteem met een Subaru motor

Introductie

Het koelsysteem globaal gezien ziet er als volgt uit;

het motorblok zit achterin
De radiateurs ook de kachel zit voorin
bij sommige bussen (niet bij de mijne) zit er ook nog een kachel onder de achterbank.

In dit artikel

Uitleg:
originele koelcircuits VW WBX
Uitleg:
originele koelcircuits Subaru EJ
De omgekeerde waterbrug
bij een Subaru blok in T3
Subaru oplossing in T3:
RJES
Subaru oplossing in T3:
Tom Shiels

In deze blog-post ga ik een aantal oplossingen nalopen die je kan volgen als je een Subaru motor in een T3 lepelt. Rechtsboven onder “In dit artikel” kan je direct naar een onderwerp springen.

Uitleg originele koelcircuits VW WBX

Zelf heb ik een bus waar vroeger een originele Volkswagen WBX 2.1 DJ motor in zat. Dus van origine zag mijn koelsysteem er als het onderstaande plaatje uit, met als uitzondering de kachel onder de ‘rear seat’ en de ‘Transmission cooler’ ;

Hierboven vallen wat dingen op;

Je kan zien dat de thermostaat de flow vanaf de radiateur tegen houdt waardoor er geen circulatie is met de radiateur als de thermostaat dicht staat. Dit is erg handig bij een koude motor die snel op bedrijfstemperatuur moet komen.
De kachel zit wel direct op de motor zonder tussenkomst van de thermostaat zodat mensen al van de warmte van de motor gebruik kunnen maken om hun tenen op te warmen of raam te ontwasemen.
Het kachelcircuit kan afgesloten worden via een hendel op het dashboard. Dan valt het hele circuit stil, maar blijft er circulatie via een slang onderop de tekening.

Uitleg originele koelcircuits Subaru EJ

Met een Subaru motor verandert er een hoop. De slangen zitten op andere plekken en je moet rekening houden met een ander principe koelsysteem. Een verschil waar je bijvoorbeeld een oplossing voor moet hebben is;

Het kachel circuit van een Subaru is gemaakt om door te blijven stromen zelfs als de kachel uit staat.
De afstand tussen een radiateur en motor bij een Subaru zijn behoorlijk kort vergeleken met een T3.
De Subaru heeft een eigen koelwatersensor en het is niet duidelijk of die 1 op 1 aangesloten kan worden op het dashboard van een T3.

Omgekeerde waterbrug bij Subaru blok in T3 bus

De motor wordt achterstevoren in de T3 geplaatst. In een Subaru wordt de aanvoer van de radiateur eerst over de distributiekap naar buiten geleid. Als je de motor omdraait dan kom je bij een T3 bij de bumper uit en moet je om de hele motor heen om bij slangen naar de radiateur te komen.

Het lijkt qua routering dus netter de waterbrug (aansluiting naar radiateur) om te draaien. Vandaar dat je regelmatig de term reversed manifold tegen komt.

Mocht je dit zelf willen aanpassen dan moet je de waterbrug wel verbouwen. Als je hem omdraait dan loopt deze het gasklephuis of inlaatspruitstuk op. Dat kan eventueel ook voorkomen worden door het gasklephuis met een soort wig te kantelen. Deze kan je hier en daar ook kopen. Zelf heb ik er voor gekozen om de waterbrug iets te verlassen, maar dat is wel een vrij permanente oplossing.

Een Subaru in T3

Het is duidelijk dat er wat gesleuteld moet worden aan het motorblok en wat er op-/aangebouwd zit. Een Subaru blok is niet gebouwd om in een T3 te functioneren en om het wel goed te laten werken kan je een aantal oplossingen toepassen. Hier heb ik het over twee mogelijkheden; De RJES oplossing en Tom Shiels oplossing.

De RJES oplossing

Richard Jones Engineered Solutions heeft een oplossing voor het één ander bedacht. De oplossing komt met de volgende tekening;

Subaru wil een vrije doorgang naar de kachel en er moet een oplossing komen voor als de kachel (nr. 3) dichtgezet wordt door de kraan (nr. 2). Daarmee stopt het rondlopen van koelvloeistof en kan de Subaru motor oververhit raken. Als de thermostaat nog dicht is, dan was dit het enige rondje wat de koelvloeistof kan maken. Om dat te voorkomen verkoopt RJES een kachel-afsnijd-route (nr. 10), wat in principe een H verbinding van pijpjes is.

Je zou eventueel als je een kachel onder je achterbank hebt ook standaard die kachel open zetten. Dan loopt het altijd door.

En daar zie je dan ook meteen het zwakke punt van deze oplossing. Warm/heet water komt uit de motor via de kachel terug bij de thermostaat. Intussen, zeker met koud weer, is het water niet meer zo heet als het toen uit de motor kwam. De thermostaat gaat dus later open omdat het retour-water koud(er) is. Eigenlijk wordt je motor heter dan dat het zou moeten. Bij Subaru is de afstand door de kachel naar de thermostaat maar kort, bij een T3 bus 5 meter en minstens 2,5m door de H aansluiting.

Mijn ervaring met deze oplossing is dat het hete water nooit mijn kachel bereikt en vooral mijn schoonvader heeft een kou geleden in de bus. We gingen samen naar de RDW in januari en ondanks dat mijn motor lekker heet was bleef de kachel ijskoud. Ik dacht dat er een luchtbel in zat, maar eigenlijk nam het koelwater bedoeld voor de kachel steeds door het H-stuk de kortste weg weer terug.

Een ander probleem wat ik heb is dat als de motor goed warm wordt dat er behoorlijk wat water binnen komt in het drukvaatje. Het water wordt sneller dan gewenst door de druk dop naar buiten geduwd naar het overvultankje, die bij mij dan overloopt.

Dus mijn ervaring tot nu toe met het RJES concept. Dit is persoonlijk en jullie kunnen wellicht andere ervaringen hebben.

Geen warme kachel
Een iets hetere motor
Er komt niet direct warm water op de thermostaat waardoor hij later open gaat.
Meer water dan verwacht naar het overloopvaatje

De Tom Shiels oplossing

Tom Shiels heeft behoorlijke bekendheid op de oude Vanagon List en tegenwoordig op het Samba – Vanagon forum.

Voordelen van dit systeem vind ik;

Geen problemen meer om warm water naar mijn kachel te krijgen, het werkt weer als VW het bedoelde.
De kachel kan gesloten worden zonder dat de boel stuk gaat.
Er is een vrij directe lijn van de motor weer naar de thermostaat in plaats van dat het meters moet afleggen en teveel afkoelt.
Het drukvaatje/expansievat zit niet meer aangesloten op een grote aanvoerleiding, net als bij VW het geval was.

Het heeft ook wat nadelen, namelijk ik moet een een extra ring toevoegen aan mijn systeem waar een retour-leiding op aangesloten wordt. Deze wordt door Tom Shiels in Canada gemaakt en dat is iets lastiger bestellen. Hij maakt ze nog steeds en in de Corona tijd duurde het een week om het thuis te krijgen.

Het schijnt dat Subaru ook origineel een waterpomp leverde met een extra aansluiting. Dat kan een alternatief zijn voor Tom zijn ring. Deze waterpomp komt van een ’93 turbo legacy, AISIN Part # WPF008. Info komt van TheSamba.

Daarnaast moet de waterbrug weer van mijn motor af om aangepast te worden. Een voordeel van een isolement veroorzaakt door een Corona virus is dat we wat meer tijd over hebben.

Nieuwe koelbuizen en tankje

Om het maar volledig te maken heb ik ook maar meteen nieuwe koelbuizen en het Van Café “Aluminum coolant expansion tank” gekocht.

Meer subaru posts

Hoewel het een Volkswagen blog is heb ik met een Subaru blok nu ook iets met dat merk. Dus hier wat posts over Subaru’s, vooral in combinatie met mijn grijze syncro.

20 dec 2021