Zoals ik al eerder eens omschreef wil ik stroom in mijn bus hebben alsof ik thuis ben. Dat betekent dat ik alle apparaten wil kunnen opladen en aansluiten zoals thuis. Ik ben bijvoorbeeld met mijn vrienden op stap en moet ik mijn GoPro’s opladen. Terwijl dat gebeurt moet ik de filmpjes verwerken. De GoPro’s worden aangesloten op een USB lader, dat kan op 12V. Mijn MacBook sluit ik dan aan op de 230V van mijn bus. En dit terwijl ik het licht aan doe in de bus, het wordt al donker. Stroom…. help! Hoe kom ik er aan?
Hoe regel je dat je probleemloos stroom kunt gebruiken in de bus of het nou 5V (USB), 12V of 230V is? Hiervoor heb ik een aantal verschillende systemen uitgezocht. De basis is 12V. Een apart netwerk voor huishoud apparatuur en eentje voor de auto. En een Victron Multiplus is de spin in het web die 230V maakt, accu’s oplaadt en het verbruik in de gaten houdt.
Ben je op zoek naar een opsomming van de componenten? Check de componenten en de alternatieven.
Termen
| TERM | OMSCHRIJVING |
|---|---|
| AC | 230 of 110 Volt, wisselstroom |
| DC | 12 of 25 Volt, gelijkstroom |
| wal/paal | AC van externe bron |
| Ah | verbruik (A)mpere per uur |
| Wp | Wattpiek, vermogen van zonnepanelen |
| W | Watt, Volt x Ampere |
12V/24V: de basis
Vanuit 12 Volt (of 24 als je auto is uitgerust met 24 Volt) wordt alles geconverteerd en omgezet waar nodig. Bij het omzetten van het voltage treedt ook verlies op en daarom is het verstandig om zoveel als mogelijk op 12V te draaien. De verlichting, de verwarming, alles wat je wilt runnen kan op 12V. Tegenwoordig is ook veel te krijgen in kampeer winkels, check vooral De Wit in Schijndel of Poptopshop.nl en/of vele andere winkels. Wil je naar een ander voltage, kijk of je geen 12V variant kan vinden en anders heb je hiervoor omvormers.
Huishouding vs auto
Auto
De autoradio, de rijverlichting rond de auto, de lampjes die aan gaan als je een deur open doet. Dit zijn allemaal gebruikers waar elke auto mee uitgerust is. En ik laat dit netwerk aan draden, lampjes en dat soort zaken gewoon voor wat het is. Dit zit al 28 jaar goed en zal goed blijven werken, uiteraard check ik wel op slijtage en verouderde componenten.
Naast het gebruikelijke auto netwerk maak ik nog een mini-12V-net voorin de cabine. Als de motor is dit netwerk voorzien van stroom. Zo voorkom je dat een navigatie of iets anders wat je vergeet uit te zetten toch je auto-accu leeg trekt. In moderne auto’s is het al gebruikelijk dat de sigaretten aansteker uitgeschakeld wordt als je het contact uit zet.
Huishouding
Maar dan ga ik er ook een hoop spullen bij zetten. Verlichting tijdens het kamperen, stroom om de kachel te laten branden en misschien een box voor de muziek. En als ik de radio te lang aan laat staan is er de kans dat ik de auto niet meer kan starten als de accu leeg is. Vandaar dat ik een eigen huishoud-netwerk op ga zetten. Helemaal los van de stroomvoorziening van de auto met eigen accu’s die goed tegen het ontladen kunnen.
Als de motor loopt, dan draait ook mijn dynamo en worden mijn accu’s opgeladen. Dan wordt een uitzondering gemaakt en een koppeling gemaakt tussen huishouding en auto zodat de huishoud-accu’s ook geladen worden. De Victron Multiplus is ook verbonden aan allebei de accu’s om ze op te laden als er walstroom is.
230V, wanneer nodig
Er zijn wat apparaten die niet zo makkelijk op 12Volt werken. Natuurlijk is het mogelijk om bijvoorbeeld je MacBook te laden via een door Apple niet ondersteunde 12Volt adapter, maar liever houd ik het op 230V en dan moet je een omvormer hebben. Zo zijn er nog wat apparaten die liever 230V lusten en het is handig om daar een voorziening voor te hebben. Ook hier ga ik twee netwerken inzetten.
Walstroom net
Dit netwerk zal beschikbaar zijn als er een externe stroom is aangesloten. Als ik op de camping ben, bij iemand thuis of wat voor plek dan ook. Op dit netwerk is mijn Victron Multiplus aangesloten zodat hij de accu’s kan laden en stroom kan leveren zonder tussenkomst van de omvormer. Daarnaast zijn er wat apparaten aangesloten die alleen werken met walstroom, zoals de koelkast bijvoorbeeld. Je kan ook een kachel plaatsen en in een walstroom-stopcontact doen. Als je een externe stroombron hebt is er warmte en wordt niet je accu leeg getrokken.
Omvormer net
Dit netwerk zit op de omvormer aangesloten en levert 230V vanuit de accu. Hier heb je altijd stroom ook als er geen walstroom is. Deze hebben dus wel de potentie om de accu leeg te trekken.
USB poorten, 5V netwerk
Heel veel apparaten die ik gebruik worden opgeladen via USB. Denk hierbij aan GPS apparaat, je smartphone, GoPro’s, etc. In een een standaard auto kan je dit goed regelen via de sigaretten aansteker, maar mijn ervaring is dat die altijd na verloop van tijd slijten of niet meer goed contact maken. Ik ga daarom USB aansluitingen maken die direct met een draadje met een stroombron verbonden wordt. Zo passeer je het hele sigarettenaansteker gedoe.
Zoals ik al beschreef zal de voorkant van de bus zonder stroom zitten als de motor niet draait. Maar in de achterkant van de auto zit er altijd stroom op. En dan kunnen deze usb-aansluitingen door sluimer-verbruik je accu leeg trekken. Uiteindelijk zit er een soort omvormertje in dat zelfs zonder dat je het gebruikt toch 5V beschikbaar is. Elke USB aansluiting achter krijgt bij mij dus een uit/aan knop.
Accu’s, wat is het verbruik?
Accu’s hebben net als een benzine tank een beperkte hoeveelheid energie, stroom en als je wat bijvult kan je er langer mee doen. Het is dus verstandig om te kijken wat je nodig hebt om zo de juiste accu uit te zoeken. Wat ga je allemaal aansluiten aan apparatuur als je midden in het bos staat en hoe lang wil je die apparaten gebruiken? Geert heeft er een mooie blog over geschreven (Berekening verbruik DC) en naar aanleiding daarvan doe ik dezelfde berekeningen.
En als je dan weet hoeveel stroom (Ah) je per dag nodig hebt kan je uitrekenen hoe groot je energie-tank, dus accu, moet zijn. Daarnaast is het ook handig om, net als een benzinemeter, een batterij monitor te plaatsen. Zo kan je wat dingen uitzetten als het toch net niet redt met je accu’s.
De berekening
Ik heb een aantal apparaten die ik graag wil aanzetten, daar heb ik eerst een lijstje van gemaakt.
| GEBRUIKER | DC/AC/USB | UREN |
|---|---|---|
| MacBook | DC | 3 uur |
| iPhones | AC | 1 uur |
| Kachel | AC | urenlang |
| Waterpomp | AC | af en toe |
En uiteindelijk heb ik hier een schema van gemaakt.
Zoals je ziet heb ik ook de sluipverbruikers opgenomen. De truc is om alles om te rekenen naar Ampère en dan te kijken hoeveel uur je het apparaat gebruikt. Zo krijg je het aantal Ampère uur. Het aantal uur rijden is pas interessant als je ook wat verbruikt hebt. Immers kan je de accu niet voller maken dan vol.
Wil je het zelf uitrekenen kan je ook mijn excel lijst downloaden. En kijk ook eens op de site van Geert voor een uitgebreid schema.
